Anh em có từng nghe qua chất lỏng đắt nhất hành tinh là máu của loài sam biển, có giá nửa tỉ đồng 1 lít không? Sự đắt đỏ của máu sam biển chưa là gì nếu so với QS-21, một loại tá dược được chiết xuất từ cây vỏ xà phòng ở Chile, có giá lên tới hàng trăm triệu đô la Mỹ 1 kg. Giờ đây, với nấm men biến đổi gen, các nhà khoa học ở Mỹ và Anh đã có thể sản xuất được QS-21 với giá hợp lý hơn nhiều.
QS-21 là một loại tá dược, chỉ có thể tinh chế được bằng cách chiết xuất từ vỏ của cây vỏ xà phòng (soap bark tree), một loại cây đặc hữu ở Chile. Vì tính hiếm có này mà QS-21 vô cùng đắt, 1kg trị giá hàng trăm triệu đô la Mỹ.
Cây vỏ xà phòng ở Chile
QS-21 được sử dụng trong công nghệ sản xuất vaccine ngừa bệnh. Nó có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể nhanh chóng tạo ra kháng thể chống lại bệnh tật, so với việc chỉ sử dụng kháng nguyên thông thường. QS-21 từng được sử dụng trong vaccine Novavax ngừa bệnh Covid-19, trong vaccine Mosquirix ngừa bệnh sốt rét, và trong vaccine Shingrix ngừa bệnh zona thần kinh (bệnh giời leo).
Bằng phương pháp sử dụng nấm men đã biến đổi gen, gần đây các nhà khoa học của 3 tổ chức, gồm ĐH California (UC), Berkeley Lab và Trung tâm John Innes của UK, đã có thể sản xuất tá dược QS-21 với chi phí rẻ hơn rất rất nhiều lần.
GS.TS kỹ thuật hóa học và phân tử sinh học của UC Berkeley, ông Jay Keasling cho biết, họ đang sản xuất QS-21 bằng kỹ thuật ghép 38 gen khác nhau từ 6 sinh vật lên nấm men. (Nấm men là các loại nấm được sử dụng để lên men, thường thấy trong sản xuất rượu bia, giấm, thực phẩm có vị chua vv và vv).
Ban đầu, lượng dung dịch tạo ra có giá trị khá rẻ, chỉ khoảng vài trăm đô la/lít, nhưng các nhà khoa học nói rằng thành quả này hứa hẹn sẽ giúp tạo ra tá dược QS-21 có chi phí rẻ hơn, dễ dàng tiếp cận hơn với các công ty dược.
Việc sản xuất QS-21 và sau này là các loại tá dược khác, ví dụ QS-7, bằng nấm men còn có ý nghĩa quan trọng đối với môi trường, mà điển hình nhất là không cần phải lột vỏ cây xà phòng rồi sử dụng các hóa chất để chiết xuất ra QS-21. Việc khai thác cây vỏ xà phòng để tinh chế QS-21 dẫn tới nạn khai thác cây quá mức, khiến cho chính phủ Chile phải ban hành các quy định hạn chế phá rừng.
Theo Nature, Genengnews
QS-21 là một loại tá dược, chỉ có thể tinh chế được bằng cách chiết xuất từ vỏ của cây vỏ xà phòng (soap bark tree), một loại cây đặc hữu ở Chile. Vì tính hiếm có này mà QS-21 vô cùng đắt, 1kg trị giá hàng trăm triệu đô la Mỹ.
Cây vỏ xà phòng ở Chile
QS-21 được sử dụng trong công nghệ sản xuất vaccine ngừa bệnh. Nó có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể nhanh chóng tạo ra kháng thể chống lại bệnh tật, so với việc chỉ sử dụng kháng nguyên thông thường. QS-21 từng được sử dụng trong vaccine Novavax ngừa bệnh Covid-19, trong vaccine Mosquirix ngừa bệnh sốt rét, và trong vaccine Shingrix ngừa bệnh zona thần kinh (bệnh giời leo).
Bằng phương pháp sử dụng nấm men đã biến đổi gen, gần đây các nhà khoa học của 3 tổ chức, gồm ĐH California (UC), Berkeley Lab và Trung tâm John Innes của UK, đã có thể sản xuất tá dược QS-21 với chi phí rẻ hơn rất rất nhiều lần.
GS.TS kỹ thuật hóa học và phân tử sinh học của UC Berkeley, ông Jay Keasling cho biết, họ đang sản xuất QS-21 bằng kỹ thuật ghép 38 gen khác nhau từ 6 sinh vật lên nấm men. (Nấm men là các loại nấm được sử dụng để lên men, thường thấy trong sản xuất rượu bia, giấm, thực phẩm có vị chua vv và vv).
Ban đầu, lượng dung dịch tạo ra có giá trị khá rẻ, chỉ khoảng vài trăm đô la/lít, nhưng các nhà khoa học nói rằng thành quả này hứa hẹn sẽ giúp tạo ra tá dược QS-21 có chi phí rẻ hơn, dễ dàng tiếp cận hơn với các công ty dược.
Việc sản xuất QS-21 và sau này là các loại tá dược khác, ví dụ QS-7, bằng nấm men còn có ý nghĩa quan trọng đối với môi trường, mà điển hình nhất là không cần phải lột vỏ cây xà phòng rồi sử dụng các hóa chất để chiết xuất ra QS-21. Việc khai thác cây vỏ xà phòng để tinh chế QS-21 dẫn tới nạn khai thác cây quá mức, khiến cho chính phủ Chile phải ban hành các quy định hạn chế phá rừng.
Theo Nature, Genengnews
